Χάρτινος Πύργος, της Σοφίας Κατάρα-Ξυλογιαννοπούλου

Όταν έλαβα το ενημερωτικό έντυπο από τις εκδόσεις Ελκυστής για το νέο βιβλίο της Σοφίας Κατάρα-Ξυλογιαννοπούλου "Χάρτινος Πύργος" κάτι μου έκανε κλικ. Είναι από αυτές οι ιστορίες που βασίζονται σε αληθινά γεγονότα που μου κινούν το ενδιαφέρον.
Η Σοφία Κατάρα-Ξυλογιαννοπούλου ξετυλίγει μία οικογενειακή ιστορία ξεκινώντας έναν αιώνα πριν και καταλήγει στον καταστροφικό σεισμό του 1999.

Από τις εκδόσεις Ελκυστής

Εδώ να πω, πως τον συγκεκριμένο σεισμό για όσους μένουν στην Αττική, τον έζησαν από κοντά. Ο οποιοσδήποτε θα βρεθεί να σου πει μα ιστορία. Την θυμάμαι έντονα εκείνη την ημέρα μέχρι και σήμερα. Η κλιμάκωση των συναισθημάτων και των αισθήσεων από λίγο πριν το ξέσπασμα, που υπάρχει μία ελαφριά αίσθηση, λες και ενεργοποιείτε η έκτη αίσθηση, μέχρι το μετά που σου μένει ένα μούδιασμα μέχρι να ενεργοποιηθούν ξανά οι αισθήσεις για να αντιμετωπίσεις την όποια κατάσταση...

Κάπως έτσι, οι ιστορίες που ξετυλίγονται αναφέρονται ως προ-σεισμού και μετά-σεισμού. Σαν μία σταθερά που ήταν η αφορμή να αλλάξουν τα δεδομένα της καθημερινότητας. Και κάπου εκεί, αντιλαμβάνεσαι πως τίποτα δεν είναι σταθερό, τίποτα δεν είναι αιώνιο, τα πάντα μπορούν να αλλάξουν σε μία στιγμή. Κι εδώ έρχεται το μυθιστόρημα της Σοφίας...

Τρία αδέλφια, ακολουθούν ο κάθε ένας τον δικό του διαφορετικό δρόμο στην ζωή, και πολλοί χαρακτήρες που γνωρίζουμε στην ιστορία του Χάρτινου Πύργου, αντιπροσωπεύουν την κλειστή κοινωνία ενός χωριού κοντά στην Αθήνα. Διαβάζοντας την ιστορία ήταν σαν να υπήρξαν αυτοί οι χαρακτήρες κάπου κάποτε, και πως δεν είναι αποκύημα της φαντασίας μίας συγγραφέως. Τόσο αληθινοί, τόσο πραγματικοί. Άνθρωποι που παλεύουν με τις καθημερινές αντιξοότητες, της διπλανής πόρτας, που μπορεί να ήξερες κι εσύ κάποιον από τους πρωταγωνιστές.
Δεν ξέρω πως το κατάφερε αυτό η Σοφία, αλλά με μετέφερε σε ένα πραγματικό περιβάλλον, που ποιός ξέρει; Μπορεί και να υπήρξε.

Ένιωσα πως κρυφοκοιτάζω από την κλειδαρότρυπα τις ζωές των πρωταγωνιστών. Τους συμπόνεσα. Μου άφησε μία αίσθηση γλυκόπικρη, όπως είναι άλλωστε και η ίδια η ζωή. Στο τέλος... μία ελπίδα και μία επιβεβαίωση πως τίποτα δεν τελειώνει, απλά ίσως να μην είναι αυτό ακριβώς που θες εσύ.

Πρέπει να αναφέρω σχετικά με το εξώφυλλο του βιβλίου.
Πρόκειται για έργο του Χρήστου Τσεβά. Σπίτι Παπασωτηρίου ή Στούρνου, Οδός Δεκελείας και Δημοσθένους.
Μια πολύ όμορφη λεπτομέρεια θα βρείτε και στο οπισθόφυλλο του βιβλίου.

Με την Σοφία είχαμε μία εκ βαθέων συνομιλία για την ίδια και το βιβλίο (βιβλία της). Από την πρώτη στιγμή διέκρινα ευγένεια και ταπεινή περηφάνια για την καταγωγή της, όπως και παιδεία, κυρίως κοινωνική. Η ίδια, λοιπόν, μου είπε πως Ο χάρτινος πύργος πρόκειται για έναν ύμνο σε ανθρώπους που δεν γνώρισε, που έζησαν την περίοδο της κατοχής και τους γνωρίζει μόνο από μερικές οικογενειακές φωτογραφίες και πολλές οικογενειακές ιστορίες.
"Εάν είχαν ζήσει πως θα ήταν η ζωή τους; Τι επιλογές θα είχαν κάνει στην ζωή τους;"

Ο χάρτινος πύργος δεν είναι μόνο αυτό όμως.
Το στοιχείο των οικογενειακών δεσμών και των προτύπων της κοινωνίας εκείνης της εποχής είναι πολύ έντονα, δίνοντας πληροφορίες υπογείως για το σύνολο των ανθρώπων, των ιδιαίτερων αυτών ανθρώπων, των Μενιδιατών, των Αρβανιτών. Πέρα από τις αντιλήψεις που υπάρχουν μέχρι και σήμερα, μπήκε κάτω από τον μεγεθυντικό φακό η άλλη όψη του νομίσματος του χαρακτήρα αυτών των ανθρώπων. Της σκληρής δουλειάς, της βαθιάς αίσθησης της δύναμης της οικογένειας, της συγχώρεσης που δίνεται με τις πράξεις κι όχι με τα λόγια, του πόνου, του μόχθου.

Μιλήσαμε για το ιδιαίτερο εξώφυλλο που μου έκανε τρομερή εντύπωση, για το λόγο ότι πολύ σπάνια θα χρησιμοποιηθεί ένας πίνακας για εξώφυλλο βιβλίου.
Μου εξήγησε η Σοφία πως ο κύριος Τσεβάς δάνεισε τον συγκεκριμένο πίνακα ως εξώφυλλο του συγκεκριμένου βιβλίου, λόγο της θεματολογίας, μα και της κοινής αντίληψης συγγραφέως-καλλιτέχνη για τον τόπο τους και τους ανθρώπους του. Συγκεκριμένα, ο κύριος Τσεβάς έχει απεικονίσει στους πίνακές τους κτήρια που υπήρξαν στο Μενίδι, τιμώντας τα και προσπαθώντας κατά κάποιον τρόπο να κρατηθούν αιώνια στις μνήμες μας, νιώθοντας πως κάποια στιγμή όλα θα χαθούν. Όπως και έγινε... με τον καταστροφικό σεισμό, δίνοντας στην θέση τους μοντέρνες πολυκατοικίες.
Σε αυτήν την έκθεση αγάπης και μνήμης θα βρούμε την πραγματική φωτογραφία του κτηρίου, τον αντίστοιχο πίνακα του κυρίου Τσεβά και τέλος την φωτογραφία της περιοχής όπως είναι σήμερα. Το χθες, την απεικόνισή του με την καλλιτεχνική πινελιά του ζωγράφου, και το σήμερα. Ένα τρίπτυχο για να μαθαίνουν και οι νέες γενιές και να μην ξεχνάνε οι παλιές.

Όπως καταλαβαίνετε, όλο το βιβλίο αντανακλά βαθιά αισθήματα και μνήμες. Που σκοπό δεν έχει την ιστορική καταγραφή, μα την αποκατάσταση ενός λαού με διαφορετική ματιά, μέσα από τις οικογενειακές ιστορίες της συγγραφέως.

Το λάτρεψα!

Σοφία σε ευχαριστώ θερμά... για όλα!