Παγκόσμια Ημέρα Μετάφρασης

Η 30 Σεπτεμβρίου έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα Μετάφρασης, και τι θα γινόταν εάν δεν υπήρχαν οι μεταφραστές στον χώρο της λογοτεχνίας;

Έχω πει πολλές φορές, πως για να έρθει στα χέρια μας ένα βιβλίο έχουν εργαστεί από πίσω πολλοί άνθρωποι. Συνήθως μας μένουν στο μυαλό ο συγγραφέας και ο εκδοτικός οίκος. Υπάρχουν και οι μεταφραστές, όταν πρόκειται για ξενόγλωσση λογοτεχνία. 
Τρις μεταφραστές από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος απάντησαν σε μερικές ερωτήσεις, όπως ήταν εύκολη δουλειά; Είχε ρίμα και λοιπά; Διασκέδασες πολύ; Συγκινήθηκες κι εσύ; Πάμε να δούμε τι απάντησαν...

Γιώργος Τσακνιάς, 

μετάφραση των εικονογραφημένων βιβλίων Εεε, βάτραχι! Εεε, σκύλε!

Μου 'παν να μεταφράσω το σκυλί και το βατράχι, μα είναι δύσκολο - αχ γιατί να μου λάχει; Μα έλα που το διάβαζα και γελούσα στο πλοίο καθ' οδόν για τη Δονούσα... 

Φοβόμουν: αν δεν γίνεται, αν δεν είναι δυνατόν; Ε, θα κάνω ό,τι μπορώ! Όχι κατά λέξη, θα δείξω ευελιξία, το ζητούμενο είναι η ομοιοκαταληξία. Ποιος κοιτάζει υποκείμενο και ρήμα; Το θέμα είναι να γελάσεις με τη ρίμα! Θα το παλέψω, δεν είμαι βλήμα, τώρα που έχω βήμα ας γράψω ποίημα, αρκεί να μη χάσω το νήμα, μα αν αποτύχω θα 'ναι κρίμα. Αν κανείς διαβάσει το βιβλίο και δεν γελάσει θα έχω αποτύχει - κι όχι από τύχη. Έχουν αυτιά οι τοίχοι (αυτό είναι άσχετο μα τώρα πήρα φόρα και είναι περασμένη η ώρα). 

Έκανα που λέτε ό,τι μπορούσα. Κι όλο το άλλαζα και το μορφοποιούσα, σαν το κεράκι έλιωσα. Κάποτε το τέλειωσα - μα δεν έφτασα ποτέ μου στη Δονούσα...

Άννα Παπασταύρου

μετάφραση του βιβλίου Το αγόρι, ο τυφλοπόντικας, η αλεπού και το άλογο

"Τί θέλεις να γίνεις όταν μεγαλώσεις;"

"Καλός" είπε το αγόρι.

Κοιτάζω αυτές τις "απλές" λέξεις. Σκέφτομαι τη σοφία του νοήματος που περιέχουν. Κάθε λέξη σ' ένα παιδικό βιβλίο έχει ξεχωριστή σημασία και ουσιαστικό ειδικό βάρος. Και ο μεταφραστής οφείλει να την αποδίδει με ακρίβεια και σεβασμό στη γλώσσα του. Μεταφράζοντας ένα παιδικό βιβλίο, συμβάλλουμε στη δημιουργία των μελλοντικών αναγνωστών. Ιδιαίτερα όταν πρόκειται για βιβλία, όπως το συγκεκριμένο, που με την πρωτοτυπία τους, με την ευφάνταστη, υπέροχη εικονογράφησή τους, είναι σε θέση να συγκινήσουν όχι μόνο τα μικρά παιδιά, αλλά και τους μεγάλους. Προσπάθησα να αποδώσω κάθε λέξη με γνώμονα την ευαισθησία που αποπνέει το κείμενο από την  αρχή ως το τέλος. Να αναδείξω την ποιητικότητα, τον αυθορμητισμό, την τρυφερότητα και την αμεσότητά του. έχοντας επίγνωση ότι, τελικά οι μικροί "αναγνώστες" είναι απαιτητικοί. Αλλά και κάτι ακόμα: ότι σήμερα, καλώς ή κακώς, χρειάζονται και ιδιαίτερα ελκυστικά, για να... ξεκολλήσουν από το τάμπλετ!

Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη

μετάφραση του βιβλίου Γυναίκες στη Μάχη

Η μετάφραση ενός graphic novel είναι - by far, που λένε και οι αγγλόφωνοι φίλοι μας - η μεγαλύτερη μεταφραστική απόλαυση: κείμενα πανέξυπνα, γεμάτα χιούμορ, περιεκτικά, ανελεήτως εύστοχα, ζητούν πάντα μια εξίσου ευέλικτη απόδοση σε άλλη γλώσσα. Πόσο μάλλον όταν το πρωτότυπο δε μασάει τα λόγια του και στοχεύει να μορφώσει αλλά και να διασκεδάσει το αναγνωστικό κοινό. Αυτό κάνει το Γυναίκες στη Μάχη: 150 χρόνια αγώνων για ελευθερία, γυναικεία αλληλεγγύη, ένα βιβλίο για την άνιση μεταχείριση των γυναικών, δημόσια και ιδιωτικά, καθ' όλη τη διάρκεια της καταγεγραμμένης ανθρώπινης ιστορίας. Μια παιγνιώδης, εικονογραφημένη αφήγηση για το πώς φτάσαμε να θεωρούμε την ισότητα των δύο φύλων κάτι το αυτονόητο. Σε μια εποχή που εύκολα μπορούμε να χάσουμε τον μπούσουλα ανάμεσα στα σηκωμένα δάχτυλα των identity politics. Η Νορβηγίδα φεμινίστρια Marta Breem μιλάει ισορροπημένα, με χιούμορ, χωρίς καμία απολύτως πικρία, με μόνο γνώμονα το λαμπρό μέλλον που φαντάζεται μπροστά μας, εάν συνεχίσουμε τους αγώνες για πραγματική επίτευξη ισότητας στην πρόσβαση των ευκαιριών, για όλες και όλους.